Rotterdam, 07-07-2015
Creatief Beheer in de Oleanderbuurt en Wijk Feijenoord
Zeer geachte heer Eerdmans,
De Tuinman (m/v) heeft hulp nodig
In twee van de drie wijken in Feijenoord waar we als Tuinmannen(m/v)al jaren actief zijn, is de financiering 2015 nog steeds niet toegekend. Ondanks eerder gemaakte afspraken en ondanks de steun van bewoners,gebiedsnetwerkers, gebiedscommissie en gebiedsdirecteur. Dit is voor Creatief Beheer een groot probleem, we kunnen gewoonweg niet stoppen. Dat zou betekenen dat alle hoop en vertrouwen die we de afgelopen zeven jaar in beide wijken met bewoners en wijkprofessionals opgebouwd hebben in één klap weg zijn. Temeer ook, omdat tijdens de overdracht van deelgemeente naar gebiedsorganisatie deze opdracht voor de drie wijken ook is overgedragen en we ervan uitgingen dat het doorging. We hoorden pas 21 april dit jaar dat het niet door zou gaan. Vandaar deze handtekeningactie om het belang en draagvlak van dit project te onderstrepen!
De Tuinman (m/v) aanpak van Creatief Beheer staat voor een verzameling vakmensen (groen en sociaal) die in de praktijk samen met buurtbewoners en vrijwilligers de wijk groen, gezond en gezellig maken (dus ook schoon, heel en veilig). We hebben deze aanpak ontwikkeld op plekken waar dit het meest nodig is; in Rotterdamse achterstandswijken. In deze buurten leven mensen gemiddeld vijf tot zeven jaar korter in vergelijking tot andere wijken. De oorzaak daarvan ligt niet zozeer in fysieke omstandigheden (lucht-, geluid-en bodemverontreiniging), maar in sociale omstandigheden: armoede, onveiligheid, levensstijl, werkdruk.
Tuinmannen (m/v) gaan in elke buurt uit van de wensen en ideeën van bewoners zelf, maar vragen deze bewoners ook mee te helpen in aanleg en onderhoud. Sowieso worden in elke wijk groene plekken gecreëerd waar kinderen veilig buiten kunnen spelen. Zoals in de Oleanderbuurt het Oleanderplein en speeltuin de Regenboog. In wijk Feijenoord vergroenen we het Jalonplein als vervolg op het ecokinderpark, dat moest verhuizen i.v.m. woningbouw.
De Tuinman (m/v) leert bewoners weer zelf zorg te dragen voor de buitenruimte. Hij reageert direct en adequaat op problemen en lost ze waar mogelijk op (losse stoeptegels repareren, zonder te vragen het gras maaien als er een sportdag voor kinderen is). Hij geeft daarin het goed voorbeeld. Bewoners ervaren dat daardoor de sfeer in de wijk verandert en worden gestimuleerd ook zelf initiatief te nemen. Tijdens het ‘tuinieren’ wordt kennis en kunde gedeeld. Zo leren Tuinmannen (m/v) ook van bewoners die ergens veel verstand van hebben. Er groeit een onderlinge band en burgerparticipatie wordt leerzaam, gezond en nuttig voor iedereen.De Tuinman (m/v) stimuleert ook schoolverlaters, mensen uit problematische etnische groepen, mensen met een verslavingsproblematiek, sociaal isolement, met hoge schulden of gezondheidsproblemen om hun wijk te onderhouden. Hij is geen zorgverlener, maar leert mensen tijdens het tuinieren op een natuurlijk manier sociale functies aan. Daardoor kunnen zij in een nieuwe sociale omgeving integreren. Ze krijgen waardering (en een kleine dagvergoeding) en worden op een niet bureaucratisch, menswaardige manier behandeld. Ze komen hun huis weer uit, krijgen regelmaat en leren nieuwe mensen kennen.
Sociale interactie heeft een groot effect op de gezondheid. Net als leven in een groene omgeving. De getallen spreken voor zich. In groene wijken is 30% van de mensen minder depressief, 15% heeft minder overgewicht en de huizenprijzen liggen 10% tot 30% hoger. Deze twee gecombineerd hebben een nog groter effect op de gezondheid van mensen. Vooral voor kinderen is het van wezenlijk belang om in een groene omgeving buiten te kunnen spelen (vermindert allergie, gedragsstoornissen, overgewicht, het voorkomt oogproblemen en stimuleert de fijne motorische ontwikkeling).
De Tuinman (m/v) verbindt groen en sociaal en is daarom de oplossing voor hardnekkige moderne stadsproblemen, zoals eenzaamheid, overgewicht, stress en depressie, verwaarlozing van de buitenruimte en agressie. Tuinmannen (m/v) gebruiken tuinieren als metafoor om actief problemen in de wijk op te lossen. En het mooiste is dat het geen extra geld kost. Sterker nog, er kan juist bespaard worden op zorg en de waarde van het vastgoed in de wijken stijgt. Dit lijken grote woorden, maar in de afgelopen jaren zijn er op straatniveau ontzettend zeer goede resultaten geboekt. En het draagvlak bij bewoners en professionals in de wijk is groot. Toch is in beleidskringen nauwelijks bekend wat de Tuinman (m/v) werkelijk doet en wat de resultaten zijn. Hoe kan anders verklaart worden dat een lopende opdracht zonder inhoudelijke argumenten wordt stilgezet, althans wij hebben er tot op heden nog geen vernomen. We willen daarom alle betrokken bestuurders en beleidsmakers laten weten wat werkelijk het effect is van een Tuinman(m/v) in de wijk. Niet door het zelf van de daken te roepen, maar door bewoners, wijkprofessionals en kinderen aan het woord te laten. Het moge duidelijk zijn dat we ontdaan zijn door de situatie waarin we ons bevinden. Iedereen kraait vernieuwing, maar is te beroerd om deze vernieuwing (die met de Tuinman (m/v) al op straat loopt) serieus te nemen. De komende maanden gaan we actief op pad om dit onder de aandacht te brengen van beleidsmakers, bestuurders en politici.
Wijk Feijenoord groen, gezond en gezellig! Met z’n allen!
Sinds 2009 is Creatief Beheer actief in Wijk Feijenoord op het Ecokinderpark, een tijdelijke inrichting van een braakliggende bouwlocatie (zinkerblok). Dit werd gefinancierd door Woonstad en de deelgemeente. In 2013 werd dit bij de opdracht ‘ecowijken’ getrokken, zie ook Creatief Beheer Oleanderbuurt. Creatief Beheer ondersteunde hierin ook het Hefpark op het gebied van het participatieve onderhoud. Dit gebeurde naar ieders tevredenheid. Sinds de Proeftuin startte medio 2013 zijn we gaan samenwerken. Zowel vanuit de Proeftuin als de Agnesschool kwam de vraag of we geen ‘moestuinbakken’ op het plein konden plaatsen en zo een verbinding maken met het Ecokinderpark, ten behoeve van natuurlessen en natuurbeleving van hun leerlingen. Het plein werd saai gevonden en onaantrekkelijk. Toen we hier een subsidie voor kregen en wilden starten met de uitvoering kregen we het bericht eind maart, dat het Ecokinderpark moest verdwijnen per 1 juli 2014, omdat er gebouwd ging worden.Tijdens vele gesprekken met buurtbewoners, sociale organisaties, buurtgroepen en kinderen, is het plan ontstaan om een en ander te koppelen en een aantal onderdelen die samen Ecokinderpark vormen, te verhuizen naar het gebied rondom de Proeftuin (Jalonplein). Op deze manier blijft het bereikte (kennis, kunde en netwerk) behouden voor de wijk en kunnen wij vanuit dit gebied de buurt nog meer vergroenen en kindvriendelijker maken, samen met bewoners, organisaties en diensten.
Inmiddels is het Ecokinderpark afgelopen zomer ‘verhuisd’, de kweekkas is geplaatst op het plein, er zijn diverse grote bakken geplaatst en pergola’s. Wens is bij alle betrokkenen dit verder uit te breiden en te koppelen aan programma. Ook omdat de geplande vergroening door SO om de Jalonflats is afgeblazen. Binnen onze ‘lopende opdracht’ kunnen we het Jalonplein (zonder extra kosten) verder vergroenen en van programma voorzien. Het complex -Proeftuin –Agnesschool –Speeltuin Middenstip–rond een ‘groen plein’ is natuurlijk een prachtig toekomstig ‘Huis en Tuin van de wijk’.
Wat geldt voor de Afrikaanderwijk en de Oleanderbuurt geldt ook voor wijk Feijenoord, Creatief Beheer en de Tuinmannen/vrouwen zijn inmiddels een vaste waarde geworden in deze wijk. Door de verhuizing en de vele ‘personele veranderingen’ en de overname van de Proeftuin door een andere organisatie (RADARWMO) staan we hier echter voor een iets andere uitdaging. 2015 wordt het jaar waar de samenwerking tussen de verschillende partijen daadwerkelijk vorm kan krijgen in een duurzaam traject. Want samenwerken in de uitvoering door vaak zeer verschillende partijen (oud en nieuw) in de wijk is momenteel de grootste uitdaging en kans. Het ‘groene Jalonplein’ kan hierin een belangrijke rol vervullen als zichtbare manifestatie van de samenwerking en als dagelijkse ontmoetingsplek in de wijk. Bij de naam Proeftuin past in onze optiek dan ook een prachtig groen plein!
Creatief Beheer in de Oleanderbuurt
Creatief Beheer is sinds 2008 actief in de Oleanderbuurt. Doel van de inzet is vanaf het begin altijd hetzelfde gebleven: de openbare ruimte van de Oleanderbuurt groener en kindvriendelijker maken. In de zeven jaar dat Creatief Beheer in de wijk actief is, is dit heel goed gelukt; de zichtbaarheid, het netwerk en draagvlak zijn enorm gegroeid. In 2011 heeft Creatief Beheer het Oleanderplein i.o.v. de deelgemeente op geheel eigen wijze samen met gemeentewerken vergroend, dit is door alle betrokkenen (bewoners, ambtenaren en ondernemers) als zeer succesvol ervaren. Sindsdien wordt dit plein samen met het Boudewijnplein, het Ericaplein en de vele geveltuintjes (100) verder ontwikkeld en onderhouden door de Tuinmannen en vrouwen van Creatief Beheer. Er is vanaf de start in 2008 veel bereikt, de Oleanderbuurt was en is een van de meest kindrijke buurten en tegelijkertijd ook meest stenige buurt van Rotterdam. Inmiddels is het beduidend groener, kinderen kennen de Tuinmannen en komen altijd meehelpen als ze bezig zijn, er is veel minder vandalisme en op de pleinen is de sfeer prettiger.
Ecowijken en de Tuinmanopdracht
Vanaf 2012, mede door het succes van de aanpak, is door de deelgemeente Feijenoord een gecombineerde opdracht gemaakt voor een drietal wijken, waar Creatief Beheer actief was, Afrikaanderwijk, Oleanderbuurt en Wijk Feijenoord. Hierin werken we met ‘vaste Tuinmandagen’ en ‘flexibele’. Dit werd door de toenmalige wijknetwerkers als heel prettig ervaren en in 2013 en 2014 hebben we hierdoor flinke stappen kunnen maken in de uitvoering en samenwerking. Echter met het verdwijnen van de deelgemeente verdwenen bijna al onze contactpersonen. Momenteel zijn we al vanaf najaar 2014 bezig onze opdracht ‘terug te krijgen’ hetgeen tot op heden niet is gelukt.
Samen leren en werken in de praktijk
Gaandeweg is door samenwerking en participatie de Tuinman praktijk steeds effectiever geworden. Het was en is in feite een ‘lerende praktijk’, die groeit door samenwerking tussen bewoners, gemeentelijke diensten en wijkorganisaties, waarbij we met zijn allen ‘in de praktijk’ ontdekken wat wel en niet werkt. Creatief Beheer werkt inmiddels intensief samen met het Wijkpastoraat (activering), de TOS (buitenspelen kinderen), Woonstad (schoonmaakwijk en voortuinen), Vestia (heeft in CB geïnvesteerd voor ze in financiële problemen kwamen, werken nog nauw samen), scholen (Oranjeschool en Bloemhofschool), Vakmanstad (via Bloemhofschool; natuureducatie), st Dock (participatietrajecten en bewonersondersteuning), peuterspeelzaal de Kameleon (lekker fit programma) Bouman (dagbesteding), Pameijer (dagbesteding), LMC praktijkscholen (leer/werk jongeren zonder startkwaliificatie), speeltuin de Driehoek, dagcentrum movimento, Aba huis dagopvang autistische kinderen). Alle partijen zijn zeer tevreden over de samenwerking. Je zou met recht kunnen zeggen dat de Tuinmanaanpak gegroeid is in de wijk tussen alles en iedereen en dat dit de reden is waarom deze zo effectief is. De Tuinman(m/v) is -zo blijkt in de praktijk-de ‘missing link’ voor de nieuwe ‘participatiesamenleving’.
Speeltuin de Regenboog
In 2009 is Creatief Beheer ook gestart met een vergroeningstraject in Speeltuin de Regenboog (tuinmodule). Deze werd toen beheerd door Welzijn Feijenoord, in 2013 werd de Regenboog gesloten vanwege financieringsproblemen. Creatief Beheer heeft sindsdien met vrijwilligers de Speeltuin open weten te houden. Inmiddels is dit nu ook officieel geregeld en staat de betreffen de opstal op naam van Creatief Beheer. Via Speeltuinwerk is een subsidie verleend voor een verbouwing, waarbij een nieuwe keuken wordt geplaatst (dit is gebeurd op verzoek van de gebruikers en vrijwilligers). Volgende week is de verbouwing klaar en kan het programma weer worden hervat. Na al het werk staat iedereen te popelen om weer te beginnen met het programma, dat almaar uitdijt...
Creatief Beheer werkt op deze manier gestaag aan een transformatie van de onderhoud praktijk, zodat participatie gezond, leerzaam en nuttig wordt voor zowel participant als wijk. Op deze manier heeft Creatief Beheer met haar Tuinman(m/v)aanpak een ontwikkel- en investeringsmodel gevonden met een nieuw verdienmodel. Waarbij we op de termijn substantieel toe aan het subjectieve veiligheidsgevoel in een wijk en indirect de waarde van de woningen. Maar het allerbelangrijkste effect, is de grote winst op het gebied van de gezondheid van de bewoners en dan met name opgroeiende kinderen in \'groene wijken\'. (in deze laatste categorie schuilt het grootste rendement, qua preventie) Stoppen zou al het bereikte in de kiem smoren.
Als Creatief Beheer zou moeten stoppen betekent dit dat al het participatieve onderhoud in de wijk wegvalt, de Regenboog als plek verdwijnt. Ook het Oleanderplein zou snel verloederen. Er is geen partij die dit op korte termijn en met dezelfde prijs/kwaliteit kan overnemen. Het zou uitermate contra-productief zijn de opdracht op dit moment te stoppen, de kans is groot dat al het zo moeizaam bereikte, alle opgebouwde hoop, vertrouwen en netwerk in de wijk teniet wordt gedaan. Zonder Creatief Beheer als ‘verbinder’ in het midden functioneert al het overige ook minder. Creatief Beheer is dan ook in de Oleanderbuurt op dit moment een hele goede partij voor de realisatie van het integrale participatieve welzijn in een groene kindvriendelijke (lees; veilige gezonde leefbare) wijk; de Oleanderbuurt!
Hoogachtend,
Rini Biemans, directeur Creatief Beheer
Waalhaven Oostzijde 1
3087 BM Rotterdam